De musicoloog Charles Rosen wijst in zijn prikkelende The Classical Style: Haydn, Mozart, Beethoven (1971) op de rol die nu vrijwel vergeten componisten hebben gespeeld in de muziekgeschiedenis. Het waren geen genieën, maar dat betekende nog niet dat ze niet volop experimenteerden. De resultaten varieerden. Zeker is dat het bezit van originaliteit niet het vermogen impliceert om daar ook iets zinnigs mee te doen. Of zoals Oscar Wilde fijntjes terugschreef aan de beginnende schrijver, die hem ter beoordeling een manuscript had gestuurd:
Your manuscript is both good and original. But the part that is good is not original, and the part that is original is not good.
Niet zelden gingen grotere goden dan aan de haal met deze originele ideeën, maar deden er vervolgens iets beters mee. Vergelijk Mozart's inktzwarte meesterwerk Don Giovanni maar eens met Gazzaniga's een jaar eerder gecomponeerde en eveneens in Wenen uitgevoerde gelijknamige werk, echter geconcipieerd als komische opera. Dat is nog eens glorieus jatwerk van Mozart geweest!
Dit is ook de gedachte achter de uitspraak van Picasso dat middelmatige kunstenaars lenen, terwijl grote kunstenaars stelen. Vrijwel alle grote meesterwerken hebben wortels in inmiddels vergeten voorgangers van vergeten kunstenaars. De kracht van een grote kunstenaar zit hem in de wijze waarop hij reeds bestaande elementen laat samensmelten.
Wat heeft dit met gekken te maken?
Niet veel, maar wel genoeg.
Ik ben altijd vrij makkelijk aan de praat geraakt met gekken. Gekken hebben een perceptie van de werkelijkheid die een flink stuk verwijderd ligt van de gemiddelde perceptie van de werkelijkheid. Hierdoor zijn ze doorgaans te onaangepast om makkelijk te kunnen meedraaien in de maatschappij.
Vandaag of morgen start op deze plek een serie over de ontmoetingen met gekken die ik de laatste jaren heb gehad, met een nadruk op de vaak zeer korte gesprekken die ik met hen voerde of ideeën die ze ventileerden. Die ideeën zijn over het algemeen wel origineel, maar niet goed. Heel verfrissend dus in een maatschappij vol goede ideeën die niet origineel zijn. Laat je eens inspireren door een gek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten